In deze blog lees je meer over de inzet van spel die wij gebruikten in de voorbereiding van onze zoon op het voor het eerst naar de basisschool gaan. Het eerste deel over de voorbereiding hierop lees je op mijn instagram pagina. 

In deze post lees je o.a. over het belang van het geven van informatie, om te voorzien in duidelijkheid, voerzicht, maar zeker ook voor het het creëren van een gevoel van veiligheid. Want dat is denk ik het aller aller belangrijkste. Dat je kind zich veilig voelt. Zeker ook als ze voor het eerst naar een hele nieuwe plek gaan.  

Het creëren van een veilig gevoel in het algemeen begint natuurlijk niet vlak voordat je kind naar school gaat. Het leggen van de basis van die veiligheid begint al terwijl je baby in je buik groeit, sterker nog, zelfs nog daarvoor: bij de kinderwens en verwekking van je kindje. Daar al leg je de eerste bouwstenen voor een veilige hechting en dit heeft invloed op alle komende (nieuwe) situaties.  

Voor het eerst naar school is voor veel kinderen heel leuk, maar waarschijnlijk ook spannend. Misschien zelfs wel eng.  Javi is zeer gevoelig, we weten inmiddels dat er een aantal dingen zijn die hem enorm helpen om overgangen te kunnen maken, zo ook voor het eerst naar een nieuwe plek.  Spel is hier 1 van. Ook hierin is balans en afstemming wederom heel belangrijk. Wat voor ons werkt, werkt mogelijk niet perse voor jou of jouw gezin. Sterker nog, wat voor ons hier op zondag werkt, geeft geen garantie dat het ook op maandag werkt, simpelweg omdat er zoveel factoren zijn die mee spelen in de context en in jezelf en ook je kind(eren).  

Wij hadden het geluk dat Javi een paar weken voordat hij zou starten al eens in zijn klasje mocht kijken. Hij mocht zelfs al even spelen. Zo wist hij al hoe zijn klas eruit zou zien, welk speelgoed en had hij zelfs al kunnen ervaren wat hij leuk vond om te doen daar. Er waren op dat moment maar een paar kinderen in de klas, ook niet uit zijn toekomstige klas. Dit is, zeker in de huidige tijd, wellicht niet mogelijk voor jouw kind, dan zou het al kunnen helpen als de juf of meester bijvoorbeeld al wat foto’s stuurt van de klas, de materialen, foto’s van de juf(fen) meester, en wat namen van kinderen uit de klas, zodat je dit kunt gebruiken in het voorbereiden van en met je kind. 

Hoe meer we over school spraken, des te vaker Javi automatisch in zijn spel over ‘schooltje’ begon te praten en te spelen. Soms nodigde hij ons actief uit om mee te spelen (bijvoorbeeld door zijn tractor naar school te laten gaan, een school van duplo te bouwen), maar vooral in het begin probeerde ik het zelf wat te integreren, om zo voor hem een moment te creëren om zijn eventuele angsten, zorgen, spanningen, vragen te kunnen uiten. 

Dit hoeft niet ‘zoals het hoort’ te zijn, daarmee bedoel ik dat je dan dus niet schooltje hoeft na te spelen zoals het ook op school straks gaat. Het is voor kinderen juist vaak bevrijdend als ze dingen kunnen doen en uiten die ze op andere plekken mogelijk niet kunnen uiten, of (nog) niet durven uiten. Wij kozen voor een combinatie van beiden; enerzijds spel gebruiken voor wat meer duidelijkheid (en dus informatie, maar ook veiligheid), maar ook om al preventief situaties na te bootsen/ uit te lokken. Hieronder een aantal voorbeelden uit een spelsituatie: 

Ik haalde een heleboel knuffels naar beneden en vroeg Javi ze in een kring te zetten. Dit was hij ook al gewend van op de opvang, maar daar was hij door de lockdown ook al weken niet meer geweest. We gaven ze wat namen (van de kindjes uit zijn toekomstige klas) en we speelden om en om wie de juffie was, wie Javi en wie papa of mama. (Je kunt dit ook nabootsen in spel met autootjes, poppen, treintjes, noem maar op, als de voorwerpen maar een ‘stem’ krijgen en met elkaar in interactie gaan, via het verlengde van de arm van jou en je kind). 

Zo help je je kind ook meerdere rollen te exploreren en tevens ook, een hele belangrijke, geef je hem controle over situaties waar hij in het echte leven geen controle over heeft, zoals in de klas ‘de baas spelen’. Eerst ging Javi in de kring erbij zitten nadat papa hem had gebracht en zong ik liedjes, daarna was Javi de juffie en papa Javi, en had mama hem gebracht.  

Humor helpt hier ook altijd in het ontladen, verwerken of doorvoelen, dus nadat we het ‘zoals het echt gaat’ hadden gespeeld, maakten we er iets ‘geks’  van, door bijvoorbeeld een juf te spelen die alle kinderen vraagt om op hun buik te gaan liggen, om heel hard te gillen, maar ook bijvoorbeeld een kindje te spelen die steeds net het tegenovergestelde doet van wat de juf vraagt. Het kan de lading al een beetje van de hele situatie afhalen door het harde lachen wat hierdoor ontstaat en geeft tevens meer informatie en een gevoel van veiligheid.  

Vrijwel automatisch navigeerde Javi ons vervolgens naar zijn ultieme pijnpunt, nog zonder dat we er direct naar hoefden te vragen of dit te benoemen; het afscheid nemen. We kennen een heeeele lange weg hierin, mijn hart doet nog altijd pijn als ik denk aan die ontelbare keren dat we hem huilend/krijsend achter hebben gelaten op de opvang (waar hij het verder prima naar zijn zin had, maar het moment van afscheid gewoon ondraaglijk voor hem was). Vervolgens verschoof de aandacht van het spelen in de klas, naar het spelen van het afscheid. 

Javi trekt een pruillip. “Je wilt niet dat papa weg gaat he?”, “Nee, ik wil met jou mee naar huis”. “Ik snap het liefje, je mag ook verdrietig zijn. Het is ook spannend. Papa vindt het ook een beetje spannend”. .. stilte… (een belangrijk moment, namelijk het gevoel er laten zijn, wat heel lastig is voor ons als mensen meestal, we zijn geneigd het ‘weg te willen maken’ of ‘op te lossen’, maar je kind heeft ook recht op deze gevoelens en leert hier veel van..). Papa en Javi kijken elkaar aan, geven elkaar een dikke knuffel. Dan komt juffie mama naar ze toe, “Kom je met mij mee Javi, dan gaan we samen in de kring zitten en mag jij bij mij komen zitten” “ Ik kom je straks weer halen Javi, veel plezier lieve lieverd”. Papa loopt weg, Javi kruipt bijna in ‘juffie’ mama. 

“Ben je verdrietig Javi?” “Ja, ik wil met papa mee naar huis”. “Dat snap ik, het is ook spannend”. (In plaats van; “is het ook, maar we gaan het toch heel leuk maken?!”). Javi zit nog even sip en vervolgt daarna zijn spel met de knuffels in de kring.  

Vervolgens speelt mama nog een keer het kindje dat afscheid moet nemen en huilt en gilt heel hard dat ze niet wil, wat Javi de kans geeft om hier op in te spelen en dus met die gevoelens (van vroeger, maar ook mogelijk in de toekomst als hij voor de eerste keer naar school gaat) om te gaan in de veiligheid van de hechte relatie met zijn papa en mama. 

Dit is geen ‘succesformule’, maar een voorbeeld van hoe wij het aanpakken en wat enorm heeft geholpen in de start op school. Iedereen is anders, doe vooral wat jij voelt dat past bij jou, je kind en de situatie. Het belangrijkste is verbinding te blijven maken met dat gevoel en met elkaar en daarop af (blijven) stemmen, hoe pittig dat voor jou als ouder soms (of vaak) ook is.